Than hoạt tính sử dụng trong các lĩnh vực gì? Than hoạt tính gần đây trở thành một trào lưu, được các đầu bếp sử dụng để biến các món ăn thường ngày trở nên độc đáo, khẳng định chúng giúp tăng cường năng lượng, giúp da trắng hơn, giảm chướng bụng. Nhiều người, trong đó có không ít các ngôi sao, ca ngợi các lợi ích cho sức khỏe của than hoạt tính, nhất là khả năng thải độc.

Than hoạt tính sử dụng trong các lĩnh vực gì?

Than hoạt tính ứng dụng ở hai lĩnh vực chính: xử lý chất lỏng (79%) và chất khí (21%). Ứng dụng nhiều nhất là trong xử lý nước. Than hoạt tính là một chất gồm chủ yếu là nguyên tố carbon ở dạng vô định hình (bột), một phần nữa có dạng tinh thể vụn grafit. Ngoài carbon thì phần còn lại thường là tàn tro, mà chủ yếu là các kim loại kiềm và vụn cát). Than hoạt tính có diện tích bề mặt ngoài rất lớn nên được ứng dụng như một chất lý tưởng để lọc hút nhiều loại hóa chất.

Than hoạt tính ứng dụng ở hai lĩnh vực chính: xử lý chất lỏng (79%) và chất khí (21%). Ứng dụng nhiều nhất là trong xử lý nước. Than hoạt tính lọc nước qua hai quá trình song song: quá trình lọc cơ học – giữ lại các hạt cặn bằng những lỗ nhỏ và quá trình hấp thụ các tạp chất hòa tan trong nước bằng cơ chế hấp phụ bề mặt và trao đổi ion.

Từ nguồn nước muốn lọc, cho nước đi qua vòi sen để tạo mưa (hạt nhỏ – tránh làm xói mòn lớp cát trên cùng). Qua lớp cát trên cùng, nước đã được lọc sơ các loại bụi bẩn, sinh vật, phèn. Sau đó nước sẽ thấm qua lớp than hoạt tính. Lớp than hoạt tính này có tác dụng hấp phụ các chất độc hại, các loại vi sinh vật nguy hiểm và trung hòa các khoáng chất khó hoàn tan trong nước. Qua lớp than hoạt tính, nước tiếp tục thấm qua lớp cát lớn, lớp sỏi nhỏ và lớp sỏi lớn nhất để đi ra bể chứa nước sạch.

Ngoài ra, than hoạt tính còn có nhiều ứng dụng trong các lĩnh vực khác

• Trong y tế (Carbo medicinalis – than dược): để tẩy trùng và các độc tố sau khi bị ngộ độc thức ăn…
• Trong công nghiệp hóa học: làm chất xúc tác và chất tải cho các chất xúc tác khác…
• Trong xử lý nước (hoặc lọc nước trong gia đình): để tẩy các chất bẩn vi lượng.
• Trong kỹ thuật: than hoạt tính là một thành phần lọc khí (trong đầu lọc thuốc lá, miếng hoạt tính trong khẩu trang); tấm khử mùi trong tủ lạnh và máy điều hòa nhiệt độ…
• Ngoài ra, than hoạt tính còn được dùng để chế tạo mặt nạ chống hơi độc, thu hồi hơi dung môi hữu cơ, phòng tránh tác hại của tia đất….

Gốc rễ của việc than hoạt tính được cho là có khả năng thải độc là do chất này được sử dụng trong các ca cấp cứu cần giảm lượng chất độc, khi bệnh nhân uống phải thuốc độc hay uống thuốc quá liều. Than sẽ bám vào chất độc trong đường ruột, ngăn chúng không hấp thu vào máu, sau đó thải qua đường bài tiết.

Tuy nhiên, các nhà dinh dưỡng tự phong đã tranh thủ điều này để khiến người dùng hiểu sai về cách sử dụng và công hiệu của hoạt chất này. Việc nạp than hoạt tính vào cơ thể có vẻ là một trào lưu vô hại, nhưng bạn nên tránh sử dụng các sản phẩm chứa chúng vì nhiều lý do. Than hoạt tính bám vào mọi thứ, trong đó có cả vitamin, khoáng chất và chất ôxy hóa trong thực phẩm bạn tiêu thụ. Điều này khiến cơ thể không thể hấp thu các dưỡng chất có lợi này.